Έθιμα Χριστουγέννων, Πρωτοχρονιάς και Φώτων

    Στην παράδοσή μας έχουμε πολλά έθιμα. Αρκετά από αυτά αναφέρονται στις άγιες μέρες που πλησιάζουν. Άλλα τα γνωρίζουμε καλά και άλλα ίσως δεν τα έχουμε ακούσει ποτέ.  Σας παρουσιάζουμε μερικά από αυτά.

Καλάντισμα : Το έθιμο αυτό έχει τις ρίζες του στα βυζαντινά χρόνια. Τα παιδιά κρατούσαν στο ένα χέρι το κάλαντο και στο άλλο το φανάρι. Πήγαιναν στα σπίτια και από τις καπνοδόχους ή τους φεγγίτες κατέβαζαν το κάλαντο πάνω στο οποίο είχαν μπηγμένο ένα μήλο. Στο μήλο πάνω οι νοικοκυραίοι κάρφωναν ένα νόμισμα. Τα παιδιά το τραβούσαν πάνω και έδιναν τις απαραίτητες ευχές.  (Βάια)

Το τάισμα της βρύσης ή το αμίλητο νερό: Τα ξημερώματα των

Χριστουγέννων νεαρές κοπέλες πηγαίνουν με άδειες στάμνες στις βρύσες του χωριού και τις γεμίζουν με τρεχούμενο νερό. Το περίεργο είναι πως καλοπιάνουν τη βρύση, ταΐζοντάς την. Έχουν μαζί τους βούτυρο, μέλι, στάρι και τυρί και παρακαλούν τη βρύση να τους φέρει τόσα αγαθά όσο το νερό που τρέχει. Οι γυναίκες πρέπει να παραμείνουν αμίλητες μέχρι να επιστρέψουν στο σπίτι τους και να ραντίσουν με το νερό όλες της γωνιές του σπιτιού.  Όποια φτάσει πρώτη στο σπίτι της, θεωρείται η πιο τυχερή. (Θεοδώρα)

Το "ψωμί του Χριστού" : Είναι το ψωμί που φτιάχνουν την παραμονή των Χριστουγέννων με αλεύρι, μέλι, ροδόνερο, κανέλα, γαρίφαλο και σουσάμι. Το πλάθουν σε κουλούρα και το στολίζουν με σταυρό και στολίδια από τη ζύμη. Το κόβουν στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι. (Κατερίνα)

Ο αγιασμός των υδάτων:  Την ημέρα των Φώτων, αφού πάμε στην εκκλησία και πάρουμε τον μεγάλο αγιασμό, ο ιερέας της εκκλησίας με κάμποσους νέους και νέες πηγαίνουν στην πιο κοντινή θάλασσα ή λίμνη. Εκεί ο ιερέας πετάει τον σταυρό στο νερό και τα παιδιά βουτούν για να τον πιάσουν. Όποιος τον πιάσει, θεωρείται πως είναι ευλογημένος για ολόκληρο τον χρόνο. (Μαριάνθη)


Νιο φως: Την παραμονή των Φώτων, τα παιδιά μαζί με τα κάλαντα που έλεγαν, κράταγαν και ένα λυχνάρι- σαν τα σημερινά φαναράκια. Πήγαιναν από πόρτα σε πόρτα και μοίραζαν  το "Νιο φως", δηλαδή το νέος φως που έπαιρναν από την εκκλησία. (Ζέτα)

Οι καλικάντζαροι: Ο λαός πιστεύει ότι οι καλικάντζαροι είναι κακά και ανόητα πλάσματα που έχουν την κατοικία τους βαθιά μέσα στη γη. Όλο τον χρόνο προσπαθούν  να ροκανίσουν τους στύλους που κρατούν τον κόσμο. Όταν όμως φτάνουν οι άγιες μέρες των Χριστουγέννων παρατάνε το ροκάνισμα και ανεβαίνουν στον πάνω κόσμο. Εκεί αρχίζουν τις σκανδαλιές και τα πειράγματα. Οι ζημιές και τα ανακατώματά τους κρατάνε μέχρι τα Φώτα. Τότε βγαίνει ο παπάς με την αγιαστούρα του, αγιάζει τα σπίτια και οι καλικάντζαροι τρέχουν κατατρομαγμένοι να κρυφτούν στα βάθη της γης. Εκεί, ξαναρχίζουν το ροκάνισμα! (Βασιλική)